Bron (Rinkpen): Gilles Parmentier / Sustainability Manager

Duurzaamheid, c’est quoi ça?
Duurzaamheid, sustainability, durabilité. Wat een woord, wat een begrip… Enkele jaren geleden een niche concept, tegenwoordig niet te missen. Het woord van de toekomst. Maar wat betekent het nu eigenlijk? Op het eerste zicht lijkt het evident: in zijn simpelste vorm is duurzaamheid gericht op het behoud van de planeet, “to sustain”, het garanderen dat de volgende generaties een leefbare planeet erven. De EU goot het in een bondige en elegante definitie: “Sustainable development means meeting the needs of the present whilst ensuring future generations can meet their own needs. It has three pillars: economic, environmental and social.” Niet evident voor zo’n alomvattend begrip. Dit tweede zinnetje wordt vaak over het hoofd gezien, maar is cruciaal. Het belichaamt namelijk de alomvattendheid van het woord duurzaamheid.
Voor velen is dit woord synoniem met biodiversiteit, het milieu. Duurzaamheid omvat echter drie pijlers. De economische en sociale zuil dragen evenveel gewicht maar worden vaak vergeten. Persoonlijk vat ik het graag samen met de 3 P’s: “People, Planet, Profit”.
Organisaties, processen, diensten, … zijn dus pas duurzaam indien ze economisch haalbaar zijn, de planeet ten goede komen en leiden tot een betere en meer gelijke samenleving.

Oké, nu concreet!
Om het concept verder te verduidelijken en concreet uit te werken hebben de Verenigde Naties het opgebroken in 17 globale en zeer ambitieuze streefdoelen, de “Sustainable Development Goals”. Deze SDG’s omvatten onder andere het elimineren van armoede, het garanderen van gezonde ecosystemen op het land en in het water, de ontwikkeling van kwaliteitsvolle infrastructuur en het voorzien van groene en betaalbare energie voor iedereen. Om deze visie te vertalen naar de Vlaamse golfsector heeft Golf Vlaanderen het initiatief “Golf Kompas Duurzaamheid” opgestart, waarbij het de Vlaamse golfclubs aanspoort zich in te zetten voor duurzaamheid.

Samen met studiebureau Route 2030 ondersteunt de vereniging de clubs invulling te geven aan de 17 SDG’s door concrete acties voor te stellen en hun voortgang op te volgen aan de hand van indicatoren. In een eerste fase werden de deelnemende clubs uitgedaagd vijf ambitieuze doelstellingen te formuleren en concrete acties voor te stellen om deze te bereiken. Voor Rinkven vormt dit het ideale kader om de projecten waar ze al mee bezig is meer in de kijker te zetten en nieuwe projecten op te starten.

Rinkven’s kompas
In welke richting wijst de kompasnaald van Rinkven momenteel? Als eerste doelstelling wilt Rinkven haar eigen groene energie opwekken door de installatie van zonnepanelen op de verschillende gebouwen van de club.
In een eerste fase zijn deze winter maar liefst 256 zonnepanelen op het caddyhouse geïnstalleerd, goed voor een jaarlijks vermogen van 89 000 kWh. Dit komt neer op het jaarlijks energiegebruik van 25 gemiddelde gezinnen.
Voor Rinkven zullen deze zonnepanelen meer dan 33% van haar energieverbruik dekken.
De club heeft de ambitie deze capaciteit op termijn uit te breiden en te incorporeren in een integraal energiebeleid, gebaseerd op de suggesties van enkele clubleden.

Een tweede thema dat de club aansnijdt is het beheer en de verwerking van afvalstoffen.
Hierin komen alle afvalstromen aan bod, afkomstig van het clubhuis, de greenkeepers, het restaurant en de golfbaan. Het afval afkomstig van het clubhuis en het restaurant wordt nu al gesorteerd en gerecycleerd, dit zal uitgebreid worden naar de vuilbakken op het terrein en bij de greenkeepers. Ook het groenafval zal correct verwerkt worden.
Zo zal het gras- en bladafval door een composteringsbedrijf omgezet worden in vruchtbare bodem, tak- en stamafval zal indien mogelijk verkocht worden. De overschot zal blijven liggen om het aandeel dood hout in de bossen vergroten. Ook het afvalwaterbeheer wordt onder handen genomen. De huidige afvalwaterzuiveringsinstallatie nadert zijn pensioen, twee opties ter vervanging van het oude systeem liggen al op tafel. Enerzijds kan de aanwezige installatie plaatsmaken voor een rietveld, waarbij biologische processen alle afvalstoffen uit het water zuiveren. Dit water kan vervolgens veilig geloosd worden of ter irrigatie gebruikt worden. Anderzijds heeft de club de optie een lange persleiding aan te sluiten op het rioleringsnetwerk van Sint-Job-In-’t-Goor.

Het opstellen van een doordacht natuurbeheerplan is een derde grote doelstelling waarmee Rinkven druk in de weer is. De eerste stap is het bekomen van een globaal beheerplan voor het volledige terrein, met een focus op het beheer van de bossen.
Dit zal de club in staat stellen algemene beheerwerken uit te voeren op het terrein en indirect schimmelziektes op de greens beter te controleren. Maar ook andere vegetatietypes komen aan bod. Zo heeft de club sinds één jaar beslist de vijveroevers op een meer natuurlijke manier te laten uitgroeien. Deze kleine actie heeft grote positieve effecten voor de biodiversiteit, dieren, waterkwaliteiten zelfs de golfer. In deze smalle overgang tussen land en water groeit een weelde van kruiden bloemen, die de vijvers ’s zomers in een krans van geel en paars hult en insecten, amfibieën en vogels van voedsel en schuilplaatsen voorzien. Daarnaast vormt deze strook een soort barrière rond de vijver door fairwaymeststoffen op te vangen voor ze in het water terechtkomen en algenbloei stimuleren. Ook golfballen worden opgevangen voor ze in de duistere dieptes duiken.

De (wind)richting van de toekomst
De aandachtige lezer die de drie P’s in gedachten hield heeft wellicht opgemerkt dat één P sterk ondervertegenwoordigd is. Where are the People? In de tweede fase van het Golfkompas Duurzaamheid is de opdracht aan de clubs vijf bijkomende doelstellingen uit te denken en ook hier concrete acties voor in te plannen.
Rinkven zal deze tweede fase aangrijpen om de sociale zuil in de kijker te zetten. Zo wil de club stageplaatsen aanbieden voor aspirant-greenkeepers en de jeugdlessen verder uitbreiden. Ook wil Rinkven mogelijkheden zoeken om de lokale gemeenschap meer te kunnen betrekken via onder andere infodagen of geleide wandelingen op het terrein. Op termijn zal voor elk van de 17 sustainable development goals een doelstelling geformuleerd worden, dus zal als het ware de wind der duurzaamheid alle richtingen uitblazen.

Het concept duurzaamheid in zijn geheel is moeilijk te omvatten en bevat zoveel aspecten dat het bijna onmogelijk wordt duidelijke actieplannen uit te lijnen. Het opbreken in meer hanteerbare doelstellingen en acties via de SDG’s en het golfkompas duurzaamheid vergemakkelijkt deze opgave significant. Het mooie van deze aanpak is echter niet alleen de versimpeling van een complex begrip.
Eens je namelijk over één SDG begint na te denken ontdek je automatisch links met andere aspecten van duurzaamheid en kom je van nature tot een meer holistisch inzicht van het concept. De gedachtestroom neemt als het ware een zandlopervorm aan: een zeer breed en complex begrip wordt opgebroken in individuele onderdelen, waardoor de onderliggende samenhang blootgelegd wordt en het gehele plaatje duidelijk wordt.
De complexe machine wordt gedemonteerd en terug in elkaar gestoken om de interne werking te begrijpen